به گزارش خبرنگار تجسمی سینما پرس، در ابتدای این نشست که به بررسی موضوع پوسترهای جشنواره های سینمایی با حضور سه نسل از گرافیست ها می پرداخت، قباد شیوا هنرمند طراح و گرافیست، گفت: ما باید ببینیم در خصوص طراحی های پوسترهای جشنواره فیلم به ویژه جشنواره ای مثل فجر، طراح گرافیست را باید متهم کرد یا پوستر را، این اهمیت بسیار دارد. به عقیده من طراح را نباید متهم کرد چون هنگام کار هر گرافیستی هم اتود خوب دارد هم متوسط و هم بد، این سفارش دهنده است که انتخاب می کند و همان انتخاب چاپ می شود. پس در اینجا طراح نقش زیادی ندارد بلکه آن نظر سفارش دهنده است که نظر می دهد و در واقع سفارش دهنده جای طراح تصمیم می گیرد. ما در کشورمان روی این مسئله نقص زیادی داریم.

وی بیان کرد: امروز بیشتر طراحان گرافیک مطربی رو کاغذ می کنند تا طراحی پوستر. گرافیک لزوما هنر نیست الان پاساژهایی هست که با کمترین قیمت آرم طراحی می کند. کسانی که تحصیل می کنند و لیسانس و فوق لیسانس و دکترا می گیرند باید به جنبه های فرهنگی کار نگاه کنند که متاسفانه این کار نمی شود و بقدری فضای آموزشی نیز ضعیف شده اند که دانشجو از استاد بیشتر می فهمد در نتیجه علم گرافیک در یک حد در جامعه باقی می مانند و هر دانشجوی این رشته با یک مدرک بیرون می آید بدون تجربه شروع می کند تکراری ها را کار کردند که آنوقت این ها می شوند موریانه های گرافیک که این شغل و این هنر را از بین می برند. پوسترهایی می کشند که از میان آن ها هیچ چیزی بیرون نمی آید. ایراد دیگری هم که من به طور کلی می گیرم این است که گرافیک در این مملکت اینقدر مهم شده است که همه جا راجع به آن حرف می زنند و همین جو باعث شده همه بخواهند در این رشته وارد شوند و بدون هیچ علمی می خواهند در بینال های مختلف شرکت کنند. هیچ کدام به فکر فرهنگ کشور نیستند.

وی افزود: در این چند ساله دهه فجر تلفن من اصلا زنگ هم نخورد که سفارش طراحی پوستر بدهند، این دلیل روشنی دارد چون می دانند من گرافیستی نیستم که اثرم را براساس سلیقه دیگران طراحی کنم و طرح را تغییر دهم.

وی در خصوص پوستر جشنواره سی ام فیلم فجر عنوان کرد: من در خصوص پوستر سی ام جشنواره فیلم فجر می گویم که ایده را می پسندم ولی گرافیک کار بسیار ضعیف است. ایده خوب بوده است ولی آن گونه که این ایده عرضه شده ضعیف و تکراری بوده است.

پوستر خوب نتیجه مبارزه سخت طراح با سفارش دهنده

مازیار تهرانی در ادامه صحبت های شیوا گفت: قضیه پوسترها در کشور ما یک آسیب است که از آن صحبت می شود و همیشه به همان حرف تکراری و همیشگی برمی خوریم که این آسیب را نمی توان فارغ از آسیب های دیگر سنجید، این آسیب در کنار باقی چیزهاست یعنی ما وقتی سینمای پویا نداریم توقع داشتن پوستر خوب هم توقع بیجایی است، وقتی ما سینمای پویا نداریم یعنی تئاتر پویا نداریم، وقتی تئاتر پویا نداریم یعنی جریان های ادبی ما پویا نیست و وقتی هیچ کدام اینها پویا نیستند یعنی ما اصلا جریان فرهنگی نداریم. چه بخواهیم چه نخواهیم این بخشی از دنیای گرافیک ما است که از آن حرف می زنیم و به تمام این جریانات وابسته است.

تهرانی تصریح کرد: وقتی این ارتباط بین شاخه های مختلف هنری و فرهنگی در جامعه ما گسسته است، آدم ها در شاخه های خودشان اشراف به محیط خود و محیط همسایه های شان ندارند، نقاش اشراف به محیط گرافیست ندارد، گرافیست اشراف به محیط سینماگر ندارد، سینماگر اشراف به محیط تئاتر ندارد و نتیجه همه این ها می شود یک گسستگی بین تمام این شاخه های مختلف فرهنگی و هنری، وقتی این گسستگی وجود داشته باشد کج سلیقه گی بین هنرمندان هم دیده می شود.


طراحی پوستر فیلم فجر یک فرآیند کاملا سیاسی

سهیل حسینی که امسال در برای پوستر فیلم فجر طرحی را فرستاده است گفت: ما همیشه می خواهیم خودمان را پشت جیزی پنهان کنیم. این رفتاری که مدیران این حوزه دارند و فقط با اسم های بزرگ کار می کنند کاملا اشتباه است، اسم های بزرگی که خود را به عنوان طراحانی که اهل سازش و تعامل با هر سیستمی هستند معرفی کرده اند، رغبتی که این مدیران برای کار کردن با این افراد دارند درواقع همان دلیلی است که امروز ما را اینجا جمع کرده است. امروز اگر ما در مورد این موضوع بحث می کنیم پوستر فیلم فجر اگر کار خوبی باشد همه می گویند آقای فلان گرافیک پوسترش خوب است اگر بد باشد همه می گویند آقای فلان گرافیک پوسترش بد است ولی اگر بیایند با من کار بکنند و من پوسترم بد باشد یا حرف و حدیثی و ماجرایی را به دنبال داشته باشد همه می گویند این مدیر کجاست، این چه کار بدی است که طراحی شده و از این حرف و حدیث ها. این را به این دلیل گفتم که بگویم دلیل رفتار مدیران ما به این خاطر است که مسئولیت این حوزه را و دردسر آن را کم کنند و می خواهند مسئولیت را از روی دوش خود بردارند و بیندازند روی شانه کسی که اسم و رسم خودش را دارد.

در ادامه وی انتخاب پوسترهای جشنواره فجر را یک فرایند کاملا سیاسی خواند و گفت: در پوسترهای فجر به طور خاص فرایند انتخاب یک فرآیند سیاسی است و مطلقا دلیلی ندارد که ما اینها را جزو کارهای طراحی گرافیک به حساب بیاوریم. کارهایی که در حوزه فرهنگ انجام می دهیم و کارهایی که منتشر می شود و به نمایش درمی آید باید از یک مسیر مشخصی که عده ای به نام مدیر مشخص کرده اند بگذرد بنابراین ما ارتباط مستقیمی به عنوان هنرمند با مخاطب نداریم و همیشه مجموعه فعالیت هایی که در هر حوزه انجام می دهیم از یک فیلتری با مناسبات سیاسی صرف باید عبور کند.

حسینی اضافه کرد: ما هیچ وقت نباید در بررسی کارهایی که در ایران منتشر می شود این فیلتر را فراموش کنیم یا بدون لحاظ کردن این فیلتر طراح را نقد کنیم. خصوصا در پوسترهایی که برای جشنواره فجر طراحی می شود. چون این پوسترها سفارش های پرتیراژ و بسیار پر بیننده است حساسیت بیشتری نیز وجود دارد که چه اتفاقی می افتد و چه پوستری قرار است دیده شود، معمولا هم از قبل مشخص است که کار را چه کسی قرار است طراحی کند.

وی افزود: محض اینکه ظاهر این جشنواره ها حفظ شود هر سال 10 تا 15 جوان جویای نام هم سرکار گذاشته می شوند که بازار گرمی کنند و بگویند 16 کار رسید و نهایتا پوستر آقای ایکس انتخاب شد، ولی اگر نگاه کنید می بینید که در طول 30 دوره ای که می گذرد اگر قرار باشد به آن قانون عمل شود در این 30 دوره حدود 300 نفر برای این جشنواره ها اتود فرستادند ولی وقتی مجموعه را نگاه می کنیم می بینیم که کار 6 یا 7 نفر انتخاب شده است و دائم هم تکرار می شود. این آدم ها در حوزه سینما آدم های مشخصی هستند در حوزه موسیقی و تئاتر نیز همین طور. روندی که هرساله به همین شکل ادامه پیدا می کند.


مقصر در پوستر بد آن کسی است که انتخاب می‌کند

شیوا در نشست تخصصی بررسی پوسترهای جشنواره های سینمایی، در مورد طراحی پوستر و سفارش آن به گرافیست گفت: غرب در این راستا بهتر عمل می کند. معمولا در تمام دنیا سیاسیون کج سلیقه ترین افراد در انتخاب یک اثر هنری هستند و وقتی قرار است این افراد نظر دهند نتیجه خوبی کسب نمی شود. در مملکت ما سیستم متمرکز حاکم است که این سیستم های متمرکز در تمام دنیا سیستم های پوسیده ای هستند، یعنی شما هر کاری بکنید باید رئیس اداره تایید بکند که این اشتباه است چون امکان دارد رئیس اداره اصلا اطلاعاتی در این زمینه نداشته باشد و کارش این نباشد، از اینرو در ایراداتی که در این پوسترها دیده می شود باید مقصر را آن کسی دانست که طرح را انتخاب می کند و اجازه تکثیر به آن می دهد.


سیمرغ همیشه پرپر زنان و مدیران سیاسی کج سلیقه


مازیار تهرانی در ادامه این نشست گفت: اصولا سیاستمداران بی سلیقه هستند و کارشان این نیست که طراح چه می کند و نظر دهند، طراح کسی است که پای کار خود می ایستد و معتقد است اگر به سراغ من آمده اید پس به کار من اعتماد دارید و بگذارید کار خودم را بکنم، اهل این نیست که چهار تصویر را کنار هم قرار دهد یک طرح مینیاتور هم بزند و سیمرغ همیشه آشنا را هم پرپر زنان بگذارد آن وسط و همیشه همه چیز نستعلیق و همیشه همه چیز شکل هم باشد.

تهرانی عنوان کرد: مگر جشنواره فیلم مربوط به سینماگران نیست پس چرا برایشان طراحی این پوستر اهمیتی ندارد، چون دغدغه ای ندارند و برایشان هیچ اهمیتی ندارد. سینما برای سینما نیست بلکه برای حاشیه آن است و کارگردان ها نیز برای اکران فیلم می سازند نه برای بالا بردن شعور مردم.

تهرانی در مورد اینکه سینماگران نسبت به پوستر جشنواره سینمایی خود بی تفاوت هستند اضافه کرد: مگر می شود گفت کسی که مولف دنیای سینما است به عنوان کارگردان فرم و تصویر را نشناسد پس چطور کارگردانی که فرم و تصویر را نمی شناسد می تواند تشخیص دهد پوسترش خوب است یا بد؟! فرم جز لاینفک سینماست و به هیچ وجه نمی توان منکر آن شد. مولفی که در حوزه کار تخصصی خود فرم را بشناسد و حتی دارای هوش غریزی در دنیای گرافیک باشد، یک اثر گرافیکی توانا را از یک اثر گرافیکی ناتوان تشخیص می دهد و به واسطه اینکه فرم را می شناسد سینماگر خوبی است. اگر سینماگر خوبی نباشد فرم را نمی شناسد پس این را هم تشخیص نمی دهد. کم نیستند آثاری که در این چند ساله تولید شده اند و آثار قابل تاملی هم بوده اند ولی پوسترهای شان کارهای بسیار ضعیفی بوده اند که اگر بخواهم خلاصه کنم بحث اصلی این گسستگی است. ما سلیقه تولید نمی کنیم و زمانی جریان تولید نمی شود که سلیقه تولید نمی شود.

وی خاطر نشان کرد: مسئله سینما دیگر خود سینما نیست و در این حوزه پوستر چیزی وابسته به سینما و وابسته به خود مجموعه است. در حال حاضر نه گرافیست دغدغه آن را دارد نه سینما گر و نه تهیه کننده و مسئول و مدیر، چیزی به نام نگرانی وجود ندارد. کسی نگران این نیست که چرا طراحان خوب ما کارهای اینچنینی را انجام نمی دهند و همه چیز دارد روی سر هم خراب می شود. نگران تئاتر ما موسیقی ما سینمای ما و در کل فرهنگ و هنر ما نیستند.


پوسترهایی که خارجی ها می فهمند

حسینی متذکر شد: یک بحثی که مطرح است این است که چرا ما پوسترهای بخش بین الملل مان بهتر از بخش داخلی مان است. فکر می کنم محیطی که در سال های اخیر داشتیم اینگونه بوده است که مدیران ما به این نتیجه برسند که هرچه کارهای کج سلیقه تر و زشت تر انتخاب کنند مردم بیشتر می پسندند ولی وقتی می خواهند بگویند ما وجهه بین المللی داریم کارهایی را انتخاب می کنند که خودشان نمی فهمند.

شیوا پس از بیان این نکته توسط حسینی، تصریح کرد: من احترام بسیاری برای مردم قائل هستم منتها فرهنگ مردم در زمینه گرافیک به وسیله ناطراحان سقوط کرده است اگر به تاریخ نگاه کنیم می بینیم که چه شاهکارهایی وجود داشته است ما حتی قاشق دوغ خوری مان هم شاهکار هنری بوده است آنوقت آن فرهنگ تبدیل به این شده. به عقیده من مردم خوب می فهمند منتها همین موریانه های گرافیک بوده اند که مردم را به این سیستم کامپیوتری عادت داده اند. درواقع فرهنگ هر مملکتی را باید هنرمندان حفظ کنند نه سیاستمداران آن مملکت.

جریان پویا هنر پویا می سازد

مازیار تهراتی در پاسخ به این سوال که، روند انتخاب پوستر برای جشنواره ها باید به چه شکل باشد، اظهار کرد: در وضعیت حال حاضر هیچ شکلی برای آن نمی توان ترسیم کرد؛ اگر بگوییم گرافیست ها ناظر بر خودشان باشند نمی شود چون مدیران گرافیست هایی را برای نظارت انتخاب می کنند که مستقل نیستند و گرافیستی که مستقل نباشد ناظر خوبی نیست و انتخاب کننده خوبی نیز نمی تواند باشد چون انتخابش یک انتخاب حقیقی نیست بلکه یک جور استقلال کاذب است که نگاه می کند ببیند شرایط و فضا چگونه است و چه کسی از چه چیزی خوشش می آید. من فکر می کنم اساسا آن اتفاقی که ایده آل است این است که ما فکر کنیم که طراح توانا چه طراحی باید باشد. چه فرقی می کند که پوستر برای جشنواره فجر باشد یا یک گالری نقاشی، باید دریابیم که طراح توانا دارای چه ویژگی هایی است.

وی ادامه داد: ما چه تعداد منتقد در حوزه گرافیک داریم، جریانی که دومیلیون عضو دارد و اینهمه جوان و غیر جوان در آن فعال هستند یک یا دو منتقد خوب بیشتر ندارد، جریانی هم که منتقد نداشته باشد جریان نیست و جریانی هم که وجود نداشته باشد فضا را مجاب نمی کند که حرف خود را بزند و میخ خود را بکوبد.

در پایان سهیل حسینی خاطر نشان کرد: در این سیستم آدمهایی موفق خواهند شد که در وهله اول بفهمند که روی این سیستم نباید حساب کنند. اول باید آموزش درست باشد و بدانیم که گرافیست خوب تربیت می شود یا خیر بعد بدانیم که سفارش وجود دارد یا ندارد ضمن اینکه تمام گرافیک روی سفارش نمی چرخد. مادامی که ما سطح همه چیزمان اینگونه است پس پوسترمان هم همین است. وقتی فیلم های ما اینچنین است برای پوستر هم نمی توان توقع بالایی داشت. همه چیز ما باید به همه چیزمان بیاید.


پوستری که در جشنواره فیلم فجر بی‌اقبال ماند

در حاشیه نشست طراحی پوستر خبرگزاری سینمای ایران از پوستر تأیید نشده سی امین جشنواره فیلم فجر که طرحی از سهیل حسینی است رونمایی کرد.

این پوستر اثری است که کلمه فجر را با نورهای رنگی و لنز دوربین فیلمبرداری در میانه پوستر نشان می دهد و می توان گفت از جمله پوسترهایی است که به عنوان پوستر یک جشنواره بزرگ سینمایی قابل تقدیر است.

انتهای پیام/ن.ف